کامپوزیت دندان

کامپوزیت دندان ، کامپونیر ، ونیر رزین کامپوزیتی و باندینگ کامپوزیت دسته ای از رزین‌های مصنوعی هستند که برای ترمیم دندان مورد استفاده قرار میگیرند. ونیر کامپوزیت ماده ای خمیری شکل “بر پایه رزین” است که در دندان پزشکی به عنوان ماده ای برای ترمیم و استحکام دندان استفاده می‌شوند. رزین‌های کامپوزیتی دندان با خواص مطلوب و ویژگی‌های خاصی که دارند ،میتوانند برای شکستگی ها و حفره دندانی بیمار استفاده شوند. کامپوزیت‌های دندانی به دلیل داشتن ویژگی‌های میکرو مکانیکی مناسب برای پر کردن حفره‌های کوچک که در آن پر کننده‌های آمالگام به اندازه کافی مؤثر نیست (به علت خواص ماکرو مکانیکی آمالگام) استفاده کرد. رزین‌های مصنوعی به عنوان مواد ترمیم‌کننده تکامل یافته‌اند، زیرا آن‌ها غیرقابل حل هستند، ظاهر خوبی برای دندان ایجا می‌کنند، نسبت به هیدرولیز حساس نیستند و نیز به راحتی شکل‌دهی می‌شوند و قیمت مقرون به صرفه ای دارند. ونیرکامپوزیت ها متنوع تر و مقرون به صرفه تر از لمینت ها می باشند.

رزین‌های کامپوزیتی دندان چیست ؟

رزین‌های کامپوزیتی دندان به طور معمول از Bis-GMA و دیگر مونومرهای دی متاکریلات (TEGMA, UDMA, HDDMA)، و نیز مواد پرکننده مانند سیلیکا و یک مادهٔ شروع‌کننده واکنش (که با تاباندن نور فعال می‌شود) مثل Dimethylglyoxime تشکیل می‌شوند. این ترکیبات به منظور رسیدن به خواص فیزیکی و شیمیایی خاصی تهیه می‌شوند که دندان پزشک بر اساس نیاز می‌تواند درصد ترکیبات را تغییر دهد.
بر اساس تحقیقات و مقایسه ای که میان میزان پایداری ترمیم کننده‌های کامپوزیتی پایه رزین و میزان پایداری ترمیم کننده‌های آمالگام جیوه و یا نقره انجام داده اند بسته به مهارت دندانپزشک، مشخصات حفر دندانی بیمار و نوع و مکان آسیب، میزان ماندگاری ترمیم کننده‌های کامپوزیتی می‌تواند طول عمر مشابه با آمالگام داشته باشد و همچنین باید به این نکته اشاره کرد که ظاهر ترمیم کننده‌های کامپوزیتی پایه رزین در مقایسه با آمالگام بسیار بهتر است.
ونیرهای رزین کامپوزیت برروی دندان نصب میشوند و بعد از استحکام و صیقل شدن ،دندانی با ظاهری زیبا و جذاب برای شما به ارمغان می آورند. این لایه جدید، دندان طبیعی را که دچار خرابی، پوسیدگی، شکستگی، زرد شدگی و دیگر مشکلات ظاهری شده است می پوشاند.

ونیر کامپوزیت غیر مستقیم

ونیر های کامپوزیت غیر مستقیم حاصل نصب کردن ، محکم کردن و صیقل دادن رزین کامپوزیت آماده و پیش ساخته بر روی دندان هستند ،تا دندانی با ظاهری زیبا و جذاب برای شما به ارمغان آورد. این لایه جدید، دندان طبیعی را که دچار خرابی، پوسیدگی، زرد شدگی و دیگر مشکلات ظاهری شده است، را می پوشاند.

یکی از مزیت های کامپوزیت نسبت به لمینت قیمت ارزان تر آن است و از آن جایی که بیشتر هزینه ها را بیمه پوشش نمی دهد و بیمار باید خودش هزینه را تقبل کند، این تفاوت قیمت برای بیمار قطعا دارای اهمیت است. قیمت لمینت ها اغلب متغیر است و به عوامل مختلفی بستگی دارد در حالی که اغلب قیمت کامپوزیت ها ثابت است ، به طور کلی میتوان گفت بزرگترین مزیت کامپوزیت این است که در روند درمان با کامپوزیت تغییر بسیار کمی روی دندان طبیعی انجام می شود و این تغییر آنقدر نیست که نتوان در صورت لزوم کامپوزیت را تعویض کرد یا به طور کلی آن را از روی دندان جدا کرد.

از دیگر مزیت های اصلی کامپوزیت دندان میتوان به موارد زیر اشاره کرد :

بسیار آسان و سریع مورد استفاده قرار می گیرد
درمان در یک جلسه انجام می شود و نیاز به قالبگیری نیست
زیبایی بسیار عالی با سطحی براق و بدون نیاز به پالیش به دلیل پلی مریزه شدن از قبل
قابلیت رنگ آمیزی زیر آنها وجود دارد
قابل فرم دهی و تطبیق سایز روی دندان ها هستند
بسیار مقرون به صرفه هستند
با کامپوزیت قابل اصلاح هستند
در بسیاری از موارد به تراش نیاز ندارند یا به میزان بسیار کم تراش لازم دارند
نسبت به درمان های مستقیم سریع تر و زیبا تر و نسبت به درمان های غیر مستقیم بسیار به صرفه تر و سریع تر هستند.

پوسیدگی و انقباض کامپوزیت : در گذشته انقباض کامپوزیت در طول زمان بالا بود به طوری که کاهش قابل ملاحظه ای در سایز داشتند و همچنین پوسیدگی ثانویه که منجر به اتصال باند ضعیف بین ترکیبات می‌شد. در بررسی و مطالعه ای در این باره تعداد زیادی ترمیم دندان، خطر پوسیدگی ثانویه در گروه کامپوزیت ۳٫۵ برابر خطر پوسیدگی ثانویه در گروه آمالگام بود بهداشت خوب دندان‌ها و معاینه توسط پزشک به طور منظم می‌تواند این عیب را کاهش دهد.
طول عمر کامپوزیت : در برخی شرایط خاص، ممکن است پرکننده‌های کامپوزیت به خوبی پرکننده‌های آمالگام در طولانی مدت عمل نکنند به خصوص وقتی تحت فشار جویدن هستند یا تحت فشار دندان قروچه و یا اگر برای حفره‌های بزرگ استفاده شوند.
مهارت دندانپزشک : نتایج خوب و موفقیت‌آمیز در پر کردن دندان توسط کامپوزیت مستقیم بسیار به مهارت‌های دندان پزشک و روش قرار دادن آن بستگی دارد.
خشک نگه داشتن محل کامپوزیت : این نکته بسیار حادض اهمیت است که دندان مورد درمان برای کامپوزیت باید کاملاً خشک (از بزاق و خون) باشد هنگامی که مواد کامپوزیتی پایه رزین داخل حفره دندانی قرار داده می‌شود.
زمان و هزینه: با توجه به برنامه‌های گاه پیچیده و نیاز دندان به خشک بودن دائمی در حین درمان، ترمیم کامپوزیت ممکن است تا ۲۰ دقیقه طولانی‌تر از بازسازی دندان با آمالگام باشد. که این مدت زمان طولانی‌تر ممکن است برای کودکان سخت باشد و دندان پزشک باید حوصله و زمان بیشتری صرف این کار کند. با توجه به این زمان طولانی، مبلغی که متخصص دندانپزشک برای بازسازی کامپوزیت دریافت میکند ممکن است بالاتر از بازسازی آمالگام باشد.
پوشش بیمه محدود : برخی از بیمه های دندانپزشکی ممکن است هزینه کامپوزیت تنها در دندان‌های جلو را متقبل شوند که بازسازی آمالگام به‌طور خاص بر اساس شرایط زیبایی صورت می‌گیرد؛ بنابراین، بیماران ممکن است مستلزم پرداخت کل ترمیم کامپوزیت در دندان خلفی باشند.

اگر تصمیم به انتخاب روش درمان با ونیر کامپوزیت گرفته اید باید به این نکته توجه داشته باشید که ونیر های کامپوزیتی برای همه دندان ها مناسب نیستند و باید در این مورد حتما با دندانپزشک خود مشورت کنید به این دلیل که انتخاب نوع دندان مناسب برای کامپوزیت به موفقیت و طول عمر آن بسیار وابسته است در صورتی که برای رسیدن به نتیجه ی دلخواه مقدار زیادی از دندان طبیعی تراشیده شود آنگاه ونیر کردن برگشت پذیر نیست. به طور کلی به چند مورد از عواملی که باعث عدم موفقیت ونیرکامپوزیت ها می شود اشاره می کنیم:

دندان های ناسالم : باید قبل از جاگذاری کامپوزیت ها ،پوسیدگی های دندان و بیماری های لثه درمان شوند.
دندان های تضعیف شده : اگر مقدار قابل توجهی از دندان از دست رفته باشد و یا از پیش با پرکردگی بزرگی جایگزین شده باشد دندان ضعیف بوده و برای ونیر کردن مناسب نمی باشد.
دندان هایی که مینای آنها از بین رفته است برای کامپوزیت مناسب نمی باشند زیرا ونیر ها به مینای دندان بهتر متصل می شوند.
افرادی که عادت به دندان قروچه یا ساییدن دندان هایشان دارند نمی توانند گزینه ی خوبی باشند زیرا این عادات موجب شکستن و خورد شدن کامپوزیت ها می شود. در برخی موارد استفاده از محافظ در هنگام خواب می تواند راه حل مناسبی برای این گونه افراد باشد.
افرادی که دارای فک های ضعیفی هستند.
افرادی که دندان های بسیار نامرتب و کج دارند باید قبل از انجام ونیر دندان هایشان را ارتودنسی و مرتب کنند تا به نتیجه ی بهتری حاصل شود.

چگونه از کامپوزیت ونیر خود تا سال‌ها به‌خوبی مراقبت کنیم؟

از مسائل مهمی که در طول عمر کامپوزیت ونیر وجود دارد، مراقبت‌های فرد از آن‌هاست. وقتی از کامپوزیت ونیر برای اصلاح طرح لبخند خود استفاده می‌کنید، بهتر است موارد زیر را موردتوجه قرار دهید؛

مصرف دخانیات برای کامپوزیت ونیر یک خطر جدی است. باید درباره‌ی آن تجدیدنظر کنید!
کامپوزیت ونیر از پوسیدگی دندان‌های شما جلوگیری نمی‌کند، پس بهداشت فردی را به‌خوبی رعایت کنید و دو بار در روز مسواک زدن و حداقل یک‌بار در روز نخ دندان کشیدن را فراموش نکنید.
ویژگی‌های خمیر دندان و نخ دندان مناسب با کامپوزیت ونیر را بدانید و بهترین مارک را تهیه کنید تا کامپوزیت ونیرتان را بهترین شکل نگه‌داری کنید.
کامپوزیت ونیر می‌تواند تغییر رنگ دهد، پس از خوردن مواد غذایی رنگی مثل قهوه، چای و شراب خودداری کنید و یا مصرف خود را به حداقل برسانید.
الکل می‌تواند چسب کامپوزیت ونیر را تحت‌تأثیر قرار دهد، سعی کنید از مصرف الکل خودداری کنید.
از خوردن غذاهایی که احتمال شکستن ونیر را زیاد می‌کنند بپرهیزید. این غذاها کدام‌اند؟ آب‌نبات‌های سفت و پاپ‌کورن می‌توانند مثال خوبی باشند!
دندان‌قروچه می‌کنید؟ هر چه سریع‌تر راه حلی برای اجتناب از آن بیابید! یکی از روش‌هایی که دندان‌پزشکان برای افرادی که دچار بروکسیسم (دندان قروچه) هستند پیشنهاد می‌دهند استفاده از نایت گارد (محافظ شبانه) است.

استحکام و طول عمر ونیر های کامپوزیتی به عواملی از جمله نوع کامپوزیت مصرفی ، چگونکی مراقبت و نگه داری و عادات غذایی فرد بستگی دارد با این حال باید درنظر داشته باشید که طول عمر کامپوزیت از لمینت کمتر است ولی هزینه ترمیم و بازسازی کامپوزیت به مراتب کمتر و مقرون به صرفه تر از لمینت می باشد .

اگر به درستی از ونیر کامپوزیت های دندان مراقبت و نگه داری نشود ممکن است در کمترین زمان بعد از درمان شکسته و یا از دندان جدا شود. برای افزایش طول عمر و دوام کامپوزیت ها باید بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید و حداقل دو بار در سال توسط دندان پزشک تان تحت معاینه و پاکسازی قراربگیرید. به علاوه باید از گاز زدن خوراکی های سفت و سخت یا شکستن پسته و گردو بپرهیزید.