هوش مصنوعی در حال تحول در صنایع مختلف است و دندانپزشکی نیز از این قاعده مستثنی نیست. در سال‌های اخیر، ادغام فناوری‌های هوش مصنوعی در عمل‌های دندانپزشکی نتایج امیدوارکننده‌ای را نشان داده است و راه را برای تشخیص کارآمدتر، برنامه‌ریزی درمان و مراقبت از بیمار هموار کرده است. در این مقاله، ما نقش هوش مصنوعی را در شکل‌دهی به آینده دندانپزشکی دیجیتال، پرداختن به چالش‌های فعلی، برجسته کردن مزایای آن، بحث در مورد کاربردها، و پیش‌بینی ملاحظات اخلاقی و قانونی همراه با چالش‌ها و فرصت‌های پذیرش، بررسی میکنیم.
در حوزه دندانپزشکی، هوش مصنوعی باعث بالا رفتن دقت و سرعت در درمان ها شده است. در مواردی همچون تشخیص، روش درمان، پشتیبانی، مراقبت و … هوش مصنوعی کمک های بسیار زیادی به درمان های دندانپزشکی کرده است. در ادامه این مطلب به بررسی این موارد میپردازیم.
تصویر برداری و تشخیص: هوش مصنوعی میتواند با دریافت تصویر دندان و فک بیمار با استفاده از الگوریتم های دیپ لرنینگ و تجزیه و تحلیل تصویر و بررسی تصاویر سه بعدی، نوع بیماری و روش لازم برای درمان را تشخیص دهد. البته این تشخیص صرفا در حوزه مشکلات دندانی مثل جرمگیری یا پوسیدگی های جزئی نیست. بلکه در مواردی مثل عفونت های شدید ریشه، لثه و یا حتی سرطان دهان را هم شامل میشود و میتواند آنها را هم تشخیص دهد.
درمان و زمانبندی: در حوزه درمان و زمانبندی آن، هوش مصنوعی میتواند به مواردی همچون تشخیص نوع مواد و مقدار لازم برای درمان، زمان بندی آن و برنامه ریزی برای اجرای درمان کمک کند. این موارد با بررسی وضعیت بالینی بیمار و سلامت آن انجام میشود.
تصمیم گیری: بعد از تشخیص و نوع درمان، نوبت به تصمیم گیری است. در بسیاری موارد برای انجام یک درمان چندین روش وجود دارد. هوش مصنوعی با بررسی موارد مختلف مثل نوع بیماری، وضعیت بیمار، امکانات درمانی و حتی مهارت های دندانپزشک، در تصمیم گیری برای انجام بهترین درمان کمک های زیادی میکند.
مراقبت های بعد از درمان: در مورد مراقبت های بعد از درمان که مرحله بسیار مهمی است و اگر درست انجام نشود میتواند منجر به شکست درمان شود هوش مصنوعی کمک های بسیار زیادی میکند. به عنوان مثال با بررسی وضعیت بیمار و نوع و شدت درمان میتواند در تشخیص داروها و مسکن های لازم کمک کند. همچنین موارد ساده ای مثل یادآوری زمان ویزیت و ساعت مصرف داروها نیز به بهبود روند درمان کمک میکند.
پیشگیری: در حوزه پیشگیری که بسیار بسیار مهم است هوش مصنوعی میتواند با تجزیه و تحلیل داده هایی که از فرد میگیرد و وضعیت دهان و دندان آن، بهترین روش ها برای پیشگیری از بیماری های دهان و دندان را پیشنهاد بدهد. این موضوع به وضعیت سلامت فرد وابستگی زیادی دارد و اهمیت آن نباید مورد غفلت قرار گیرد.
هوش مصنوعی میتواند به افراد این امکان را بدهد تا بدون نیاز به دندانپزشک و ویزیت حضوری، مشکلات دهان و دندان خود را تشخیص دهند. این موضوع کمک میکند تا دندانپزشک هم وقت بسیار کمتری را برای تشخیص صرف کند و بیمار هم قبل از مراجعه و شروع درمان از وضعیت دهان و دندان خود مطلع باشد.
زیبایی: در حوزه زیبایی هوش مصنوعی با تشخیص و بررسی شکل صورت افراد و لبخند آنها، پیشنهاد مناسبی برای انجام درمان های زیبایی ارائه دهد. برای انجام درمان های زیبایی پیش نیازهایی لازم است. مثلا وضعیت بهداشت دهان و سلامت دندان ها. همچنین تعداد دندان هایی که نیاز به انجام کامپوزیت یا لمینت دارند. این موارد رو هوش مصنوعی میتواند به خوبی بررسی و اعلام کند.
محدودیت های هوش مصنوعی
هوش مصنوعی علاوه بر قدرت بسیار بالایی که در حوزه تشخیص و درمان دارد محدودیت هایی هم دارد. در ادامه به برخی از این محدودیت ها اشاره میکنیم.
داده های اولیه: هوش مصنوعی برای انجام تشخیص بیماری و روش درمان، نیاز به داده های اولیه زیاد، دقیق و با کیفیت دارد. به طور کلی، این داده ها به صورت پراکنده، ناقص و تکه تکه وجود دارد و بعضا دسترسی به آنها بسیار سخت است. همین موضوع باعث شده تا توسعه و تکیه به هوش مصنوعی در دندانپزشکی با چالش هایی روبرو باشد.
موارد قانونی و اخلاقی: برنامه های هوش مصنوعی قوانین مخصوص به خود را دارند که محدودیت هایی را برای استفاده ایجاد میکنند. به غیر از آن، موارد درمانی و قوانین مربوط به حریم خصوصی هم شامل این موارد فناوری میشود. در نتیجه کار برای توسعه این فناوری در حوزه پزشکی کمی سخت تر از سایر حوزه هاست. ملاحظات امنیتی هم به این موارد اضافه کنید. حفظ اطلاعات بیماران بسیار مهم است و نگرانی هایی در این مورد همیشه وجود دارد.
به طور کلی هوش مصنوعی و پیشرفت های اون در حال رغم زدن پیشرفت های بسیار زیادی در حوزه دندانپزشکی است. اما این پیشرفت ها مخاطرات و محدودیت هایی هم دارند که باید مد نظر قرار داد. به طور کلی در حال حاظر نباید تمام پروسه درمان را به هوش مصنوعی سپرد و این فناوری به عنوان یک دستیار بسیار قدرتمند عملکرد بسیار خوبی دارد.
